بررسی روند تعادل رقابتی لیگ برتر فوتبال ایران از ابتدای تشکیل لیگ تا پایان فصل1390-1389

امروزه فوتبال به یک تجارت بزرگ تبدیل شده است. پخش تلویزیونی در انگلستان برای 4 سال به قیمت یک میلیارد دلار به فروش رسیده است. میزان تقاضا در فوتبال با شمارش تعداد تماشاچیان حاضر در ورزشگاه و تعداد کسانی که از طریق تلویزیون بازیها را نگاه می کنند به دست می آید. نتایج نشان می دهند که این میزان در سالهای اخیر افزایش یافته است. جذابیت یک مسابقه فوتبال به عوامل زیادی بستگی دارد از جمله: کیفیت بازیکنان، عملکرد تیمها، امکانات ورزشگاه... و در این بین تعادل رقابتی یکی از موارد بسیار مهمی است که می تواند جذابیت یک مسابقه فوتبال را افزایش دهد. به گونه ای که اگر سایر عوامل برابر باشند ابهام در مورد پیش بینی نتایج، میزان علاقه حامیان و تقاضا برای تماشای مسابقات را افزایش می دهد. رشته هایی که مسابقات آن ها غیر قابل پیش بینی است در مقایسه با رشته هایی که مسابقات آن ها قابل پیش بینی است از جذابیت بیشتری برخوردارند.امروزه بیشتر ورزش ها به این دلیل جذاب هستند که نمی توان مسابقات آنها را به طور کامل پیش بینی کرد. هرچه قدرت رقابتی تیم هایی که لیگ را می سازند بیشتر باشد، میزان پیش بینی مسابقات سخت تر می شود و در نتیجه آن لیگ جذابتر خواهد شد. هدف از این تحقیق عبارت است از بررسی تعادل رقابتی لیگ برتر فوتبال ایران از سال 1374 تا 1389. داده های این تحقیق ثانویه بوده و از جداول پایانی سالهای مربوطه به دست آمده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص نسبت تمرکز(c5) و شاخص تعادل رقابتی c5 (c5icb) استفاده شد. هر چه مقدار این شاخص ها کمتر باشد یعنی تعادل لیگ بیشتر است و بالعکس. به منظور درک راحت تر یافته ها نتایج تحقیق به صورت میانگین پنج ساله نشان داده شد و نتایج زیر به دست آمد: میانگین پنج ساله اول (1378-1374) 128، میانگین پنج ساله دوم (1383-1379) 131، میانگین پنج ساله سوم (1389-1384) 129.60. بنابراین لیگ برتر فوتبال ایران در فاصله سالهای 1374 تا 1378 تعادل بیشتر و در فاصله سالهای 1379 تا 1383 تعادل کمتری داشته است. به نظر میرسد فوتبال در ایران به صورت متعادل تری دنبال می شود و از حالت سنتی و دوقطبی خود در تهران خارج و در بقیه نقاط کشور هم در حال پیشرفت است. در ایران باشگاههای فوتبال از طریق پخش تلویزیونی درآمد مناسبی کسب نمی کنند و تعادل رقابتی به عنوان یک پتانسیل بالقوه مطرح است و فقط جذابیت را افزایش می دهد اما منجر به کسب درآمد بیشتر نمی شود. در بیشتر کشورها باشگاههای فوتبال به صورت خصوصی اداره می شوند و پخش تلویزیونی و قراردادهای حمایت گری(اسپانسرشیپ) یکی از مهم ترین منابع کسب درآمد آن هاست. در حال حاضر در ایران اداره باشگاههای فوتبال به صورت خصوصی کار بسیار سختی است. با توجه به اینکه از اصلی ترین منبع درآمدی یک باشگاه فوتبال(سود حاصل از پخش تلویزیونی) بی بهره اند باشگاهها نمی توانند هزینه های خود را تامین کنند. اساسا حرفه ای گری به معنای استقلال باشگاه هاست. با این اوصاف اگر قرار است از بخش صنعت یا هر بخش دولتی دیگر، بودجه ای در اختیار باشگاههای فوتبال قرار گیرد بایستی این بودجه با ضوابط بهتری در اختیار سازمان لیگ و تیمهای عضو قرار گرفته و به شکل مطلوبی بین تیمها باز توزیع گردد. در این شرایط است که همه باشگاهها می توانند از منابع مالی که متعلق به همه آنان است استفاده کنند.